تأثیر تغذیه در بروز جوش‌های پوستی، موضوعی است که هم در مطالعات حوزه پوست و هم در پژوهش‌های تغذیه‌ای به‌طور گسترده بررسی شده است. یافته‌های این تحقیقات نشان می‌دهد رژیم غذایی می‌تواند نقش مهمی در ایجاد یا تشدید آکنه داشته باشد. بنابراین آگاهی از این ارتباط برای افرادی که پوستشان مستعد جوش است اهمیت زیادی دارد. البته این اطلاعات تنها مختص افراد دارای آکنه نیست؛ حتی اگر پوستی صاف و بدون جوش دارید، با رعایت نکات تغذیه‌ای می‌توانید به شادابی و سلامت بیشتر پوستتان کمک کنید. از این رو اگر به دنبال درمان جوش های صورت خود هستید این مقاله از کلینیک زیبایی کایاک را تا انتها مطالعه فرمایید. همچنین چنانچه قصد انجام سایر خدمات زیبایی از جمله فیلر صورت، فیلر لب، کانتورینگ یا درمان ریزش مو خود را دارید پیشنهاد میکنیم با کارشناسان ما در این حوزه در تماس باشید.
بیشتر بخوانید: آناتومی صورت و نقاط کلیدی برای تزریق فیلر
عوامل ایجاد آکنه چیست؟
برای درک دقیق دلایل بروز آکنه، ابتدا باید با ساختار پوست آشنا شویم. پوست انسان دارای منافذ ریزی است که به غدد چربی زیر سطح آن راه دارند. این غدد ماده‌ای چرب به نام «سبوم» ترشح می‌کنند که از طریق کانالی به نام فولیکول، به سطح پوست منتقل می‌شود. سبوم در حالت طبیعی به همراه سلول‌های مرده، از پوست دفع می‌شود. اما زمانی که این منافذ با چربی اضافه، سلول‌های مرده و گاهی باکتری‌ها مسدود شوند، زمینه ایجاد آکنه فراهم می‌شود. در دوره نوجوانی و بلوغ، تغییرات هورمونی اغلب منجر به افزایش ترشح چربی پوست می‌شوند که این موضوع می‌تواند آکنه را تشدید کند.
بیشتر بخوانید: نقش رفع خطوط خنده با تزریق ژل-چگونه جوان‌تر به نظر برسیم؟
چه خوراکی‌هایی به کاهش جوش کمک می‌کنند؟
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، ارتباط تغذیه با سلامت پوست و به‌ویژه ایجاد یا کاهش آکنه‌ها، موضوعی اثبات‌شده در علم پزشکی و تغذیه است. به همین دلیل، اگر به دنبال داشتن پوستی سالم‌تر و کاهش جوش‌ها هستید، بهتر است با دقت بیشتری به رژیم غذایی خود نگاه کنید؛ خصوصاً در دوران نوجوانی که جوش‌ها معمولاً شدت بیشتری پیدا می‌کنند، انتخاب مواد غذایی مناسب می‌تواند تأثیر زیادی در کنترل و بهبود وضعیت پوست داشته باشد.
- پروبیوتیک‌ها: این باکتری‌های مفید به تقویت سلامت روده کمک می‌کنند و با ایجاد تعادل در میکروبیوم بدن، التهاب را کاهش داده و احتمال بروز آکنه را کم می‌کنند.
- چای سبز: سرشار از پلی‌فنول‌هایی است که خواص ضدالتهابی دارند و می‌توانند از تولید بیش از حد چربی (سبوم) جلوگیری کنند. همچنین تحقیقات نشان داده‌اند که استفاده موضعی از عصاره چای سبز هم در کاهش التهاب پوستی مؤثر است.
- زردچوبه: این ادویه طلایی حاوی ترکیبی به نام کورکومین است که خاصیت ضد التهابی دارد. زردچوبه می‌تواند با تنظیم قند خون، بهبود حساسیت به انسولین و مهار رشد باکتری‌های مولد آکنه، به سلامت پوست کمک کند.
- ویتامین‌ها و مواد معدنی: ویتامین‌های A، D، E و عنصر روی (زینک) از جمله مواد مغذی هستند که نقش کلیدی در عملکرد سیستم ایمنی و سلامت پوست دارند و مصرف آن‌ها می‌تواند به کاهش شدت آکنه‌ها کمک کند.
- رژیم غذایی به سبک انسان‌های اولیه: رژیم‌هایی که بر مصرف گوشت‌های کم‌چرب، میوه‌ها، سبزیجات و مغزها تاکید دارند و مصرف غلات، لبنیات و حبوبات در آن‌ها محدود است، با پایین آوردن سطح قند خون و انسولین، احتمال بروز آکنه را کاهش می‌دهند.
- الگوی تغذیه مدیترانه‌ای: این نوع رژیم سرشار از مواد غذایی سالم مانند میوه، سبزی، غلات کامل، ماهی، روغن زیتون و حبوبات است و به دلیل کم بودن چربی‌های اشباع و لبنیات پرچرب، می‌تواند نقش موثری در کاهش آکنه داشته باشد.
بیشتر بخوانید: نقش تزریق ژل گونه – افزایش حجم و ایجاد تقارن در چهره
تغذیه‌ای برای مقابله با آکنه؛ چه رژیمی انتخاب کنیم؟
تغذیه سالم نقش مهمی در پیشگیری و کنترل آکنه دارد. بررسی‌های علمی بسیاری نشان داده‌اند که پیروی از الگوهای غذایی سرشار از مواد مغذی و طبیعی، می‌تواند تأثیر چشم‌گیری در کاهش جوش‌های پوستی داشته باشد. یکی از نمونه‌های بارز چنین رژیمی، رژیم مدیترانه‌ای است که بر پایه مصرف فراوان میوه، سبزیجات متنوع، حبوبات، غلات کامل، ماهی، مغزها و چربی‌های سالم مانند روغن زیتون بنا شده است. این نوع تغذیه با مهار التهاب‌های پوستی و بهبود وضعیت کلی پوست در ارتباط مستقیم است.
همچنین استفاده منظم از ادویه‌هایی چون زردچوبه، دارچین، زنجبیل و فلفل سیاه به همراه موادی مانند سیر، زرشک و جعفری می‌تواند به بهبود علائم آکنه کمک کند. در مقابل، رژیم‌هایی که شامل مقدار زیادی قندهای ساده، لبنیات پرچرب، چربی‌های اشباع و ترانس هستند – که اغلب در سبک تغذیه‌ای غربی دیده می‌شود – احتمال بروز آکنه را افزایش می‌دهند. این نوع تغذیه موجب افزایش سطح التهاب در بدن شده و تولید چربی پوست را تحریک می‌کند.
فست‌فودها؛ دشمن پوست شفاف
غذاهای آماده و فست‌فودها یکی از ارکان اصلی رژیم‌های ناسالم هستند و با افزایش بروز آکنه ارتباط دارند. گرچه مکانیزم دقیق تأثیر این غذاها هنوز به‌طور کامل مشخص نشده، اما برخی پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف مداوم این خوراکی‌ها می‌تواند بر عملکرد ژن‌ها و تعادل هورمون‌ها اثر گذاشته و زمینه ایجاد جوش را فراهم کند.
کربوهیدرات‌های ساده؛ عاملی پنهان در پس جوش‌ها
قندهای ساده یا همان کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده، یکی از عوامل شناخته‌شده در تشدید آکنه هستند. این مواد که به سرعت در بدن جذب می‌شوند، باعث افزایش ناگهانی قند خون شده و در پی آن ترشح انسولین را افزایش می‌دهند. انسولین بالا موجب تحریک هورمون‌های آندروژن و افزایش فاکتور رشد IGF-1 می‌شود که در نهایت، تولید چربی پوست (سبوم) را بیشتر کرده و به انسداد منافذ و ایجاد جوش کمک می‌کند. برخی از منابع رایج این نوع کربوهیدرات‌ها عبارت‌اند از:
نان و بیسکوییت‌های تهیه‌شده با آرد سفید
ماکارونی‌های صنعتی
برنج سفید
دسرهای شیرین، بستنی و نوشیدنی‌های قندی
شیرین‌کننده‌هایی مثل شربت افرا، عسل و شکر
شاخص گلیسمی؛ کلید انتخاب‌های هوشمندانه غذایی
خوراکی‌هایی با شاخص گلیسمی بالا (مانند دونات، سیب‌زمینی سرخ‌کرده، نان سفید و نوشابه‌های شیرین) سطح قند خون را به‌سرعت بالا می‌برند و می‌توانند وضعیت جوش‌های پوستی را وخیم‌تر کنند. در مقابل، یک رژیم غذایی با شاخص گلیسمی پایین شامل سبزیجات تازه، میوه‌ها، غلات سبوس‌دار، لوبیا و جو دوسر، به حفظ تعادل قند خون کمک کرده و در کنترل آکنه موثر است.
سوالات متداول
برای درمان جوش صورت چه چیزی بخوریم؟
برای درمان جوش صورت، بهتر است رژیم غذایی‌ای را دنبال کنید که سرشار از مواد ضدالتهاب و تنظیم‌کننده هورمون باشد. مصرف روزانه میوه‌ها و سبزیجات تازه، منابع غنی از آنتی‌اکسیدان و فیبر هستند که به پاکسازی بدن و کاهش التهاب کمک می‌کنند. مواد غذایی دارای اسیدهای چرب امگا ۳ مانند ماهی سالمون، گردو و بذر کتان نیز می‌توانند تولید چربی پوست را متعادل کنند. استفاده از پروبیوتیک‌ها (مثل ماست پروبیوتیک و کفیر) به بهبود سلامت روده و کاهش بروز آکنه کمک می‌کند. همچنین، محدود کردن مصرف قندهای ساده، لبنیات پرچرب، غذاهای فرآوری‌شده و فست‌فودها می‌تواند نقش مهمی در کاهش جوش‌ها داشته باشد.
آیا طبع گرم باعث جوش زدن می شود؟
بله، در طب سنتی اعتقاد بر این است که طبع گرم می‌تواند یکی از عوامل مؤثر در بروز جوش صورت باشد. افرادی که طبع گرم دارند، معمولاً بدنشان تمایل بیشتری به تولید حرارت و چربی دارد که همین موضوع می‌تواند زمینه را برای بروز جوش و آکنه فراهم کند. همچنین مصرف زیاد خوراکی‌های گرم‌مزاج مانند خرما، عسل، فلفل، ادویه‌جات تند و مغزها نیز ممکن است در افراد مستعد، باعث افزایش گرمی بدن و در نتیجه تحریک پوست و ایجاد جوش شود. در این موارد، استفاده از مواد غذایی با طبع سرد و متعادل‌کننده می‌تواند به کاهش جوش‌ها کمک کند.
بیماری تیروئید چه تاثیری بر جوش صورت دارد؟
بیماری‌های تیروئیدی، به‌ویژه کم‌کاری یا پرکاری تیروئید، می‌توانند به‌طور غیرمستقیم بر وضعیت پوست و بروز جوش تأثیر بگذارند. در کم‌کاری تیروئید، کاهش سطح هورمون‌های تیروئیدی می‌تواند منجر به اختلال در عملکرد غدد چربی، خشکی پوست و در برخی موارد بسته شدن منافذ پوست شود که بستر مناسبی برای جوش فراهم می‌کند. از سوی دیگر، در پرکاری تیروئید، افزایش متابولیسم و فعالیت غدد ممکن است تولید چربی پوست را بیشتر کرده و احتمال بروز آکنه را افزایش دهد. همچنین، اختلال در تعادل هورمون‌ها و تاثیر آن بر ترشح آندروژن‌ها نیز از عوامل تشدیدکننده آکنه در افراد مبتلا به اختلالات تیروئیدی به شمار می‌رود. بنابراین، کنترل و درمان بیماری تیروئید نقش مهمی در بهبود جوش‌های صورت دارد.
